De Vlucht van de Geest
FOW | Lezingencyclus De vlucht van de geest | Vrijdagavond 1 maart, 8 maart, 15 maart, 22 maart 2024 | Van 20:00 tot 22:00 | Pakhuis de Zwijger | Amsterdam
Stichting Filosofie Oost-West presenteert in maart 2024 vier avonden over het thema aanwezigheid: het vermogen om aandachtig te voelen, te handelen, te denken, kortom te zijn. In de huidige samenleving staat dat vermogen tot aanwezig en aandachtig zijn steeds meer onder druk door bijvoorbeeld sociale media, het veelvuldige gebruik van onze telefoons en een verstoorde werk-privé balans. Dat kan tot allerlei nadelige effecten leiden zoals burn-out, concentratieproblemen en verstoring in sociale relaties.
Met dit programma kijken we steeds vanuit een andere invalshoek naar aanwezigheid. Wat betekent het om aanwezig te zijn, waardoor kunnen we soms juist niet aanwezig en aandachtig zijn? Hoe trekken we ons op een goede manier terug uit de wereld van (sociale) media?
Waar: Pakhuis de Zwijger, Piet Heinkade 179, 1019HC Amsterdam.
Toegang: gratis
Reserveren: reserveren.filosofieoostwest@gmail.com
1 maart 2024: Hilde Debacker & Doortje Kal
Hilde Debacker Helpt mindfulness om de presentie te herstellen die we in onze gejaagde maatschappij zo snel verliezen? En, mogen we dan nog wel dagdromen? Een lezing over de (on)haalbaarheid van mindfulness als levenshouding.
Foto: Hans Tibben
Hilde Debacker (1972) is gepromoveerd op spirituele oefeningen in het stoïcisme en boeddhisme, doceert Oosterse filosofie en spiritualiteit aan de Academie voor Geesteswetenschappen, en is daarnaast compassietrainer en sacrale dansdocente. Ze is met name geïnteresseerd in het snijvlak tussen psychologie en (vooral Oosterse) spiritualiteit en in de bloei van het hart. www.masoka.nl
Doortje Kal Diversiteit en inclusiviteit, hoe daaraan te werken in de enerzijds hypergeïndividualiseerde maar anderzijds ook hyper geprotocolleerde samenleving? Wat leert ons kwartiermaken met daarbinnen de presentiebenadering? Zie ook www.kwartiermaken.nl
Doortje Kal is emeritus lector kwartiermaken; in 2001 als ‘buitenpromovendus’ gepromoveerd op Kwartiermaken. Werken aan ruimte voor mensen met een psychiatrische achtergrond. Vanaf begin jaren 90 in meerdere of mindere mate is zij actief rond kwartiermaken.
8 maart 2024: Dianne Sommers, Joost de Bloois & Pepita Hesselberth
Dianne Sommers In haar lezing besteedt Dianne Sommers aandacht aan de stille wens naar ruimte, om afstand te kunnen nemen van alle onrust van alledag en om de wereld even ‘uit’ te kunnen zetten. Zij laat daarbij zien hoe de traditionele Chinese filosofie daarin een inspiratiebron kan zijn.
Dianne Sommers is filosoof en studeerde klassiek Chinees aan het Sinologisch Instituut te Leiden. Zij schreef o.a. De Chinese fascinatie voor de geest; met daarin een vertaling van de Neiye, een klassieke tekst over zelfcultivering.
Joost de Bloois & Pepita Hesselberth Wat als ‘afzondering’ hét kenmerk van onze tijd is? Het hier-en-nu lijkt niet langer synoniem te zijn met moderniteit en vooruitgang: technologie wordt ingeruild voor traditie, de smartphone verbannen uit het klaslokaal. In de politiek, de kunst of het denken zien we hoe gebruikers sociale media verlaten, hun baan opzeggen, de ratrace de rug toe keren, hoe burgers zich ‘autonoom’ verklaren t.o.v. staat en samenleving. In hun lezing verkennen Pepita Hesselberth en Joost de Bloois ‘afzondering’ als politiek, ethisch en alledaags fenomeen. Recent verscheen van hen hierover het artikel ‘Woestijntijd. Naar een politiek van de afzondering’ in Rekto Verso.
Joost de Bloois is universitair docent Literary & Cultural Analysis aan de Universiteit van Amsterdam en als onderzoeker verbonden aan de Amsterdam School for Cultural Analysis (ASCA). Pepita Hesselberth is universitair docent Film en Digitale Cultuur aan de Universiteit Leiden en directeur van het Nederlands Instituut voor Cultural Analysis (NICA). Samen publiceerden zij Politics of Withdrawal: Media, Arts, Theory (Rowman & Littlefield, 2020).
15 maart: Hilbrand Westra en Theo van Leeuwen
Hilbrand Westra In zijn lezing laat Hilbrand Westra zien hoe we om kunnen gaan met het niet weten als basishouding in ons dagelijks leven. Hij hanteert daarbij een Taoïstische benadering van het Wu Wei principe dat zoveel wil zeggen, doen door niet te doen.
Hilbrand Westra is oprichter, directeur-eigenaar en hoofddocent van de School voor Systemisch Bewustzijn (SSB). SSB behoort tot een van de vooraanstaande scholen op het gebied van Systemisch onderwijs in Nederland.
Theo van Leeuwen In zijn lezing staat Theo van Leeuwen uitgebreid stil bij yoga als manier om het contact met onszelf en ons lichaam weer te herstellen om zo meer aanwezig in de wereld te kunnen zijn. Hij gaat hiervoor o.a. dieper in op enkele sleutelbegrippen uit de Yoga en laat zien hoe dit in de moderne tijd van betekenis zou kunnen zijn.
Theo van Leeuwen studeerde Letteren (Sanskriet) en Filosofie. Van 1975-1984 had hij een aanstelling op het terrein van de Vergelijkende Wijsbegeerte en de Indische taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Hij volgde verschillende psychotherapeutische opleidingen en het doctoraalprogramma Klinische Psychologie. Sinds 1985 had hij een Filosofische en Dieptepsychologische Praktijk aan huis. Tevens was hij als docent filosofie, ethiek en transpersoonlijke psychologie verbonden aan de Haagse Hogeschool en aan de Nederlandse Academie voor Psychotherapie.
22 maart Hein van Dongen en Jan Bor
Hein van Dongen Iemand die wegdroomt lijkt bij uitstek afwezig te zijn. Maar er zijn veel aanwijzingen dat we het nodig hebben om af en toe elders te vertoeven. Ervaringen als trance, meditatie, extase, bijzondere dromen en visioenen zijn van alle tijden. Hebben zulke ervaringen vooral recreatieve waarde of zijn ze in staat de levenshouding van personen en groepen te veranderen? En waar liggen de grenzen tussen bewustzijnsverruiming en psychopathologie, tussen bijvoorbeeld visioenen en hallucinaties? In zijn lezing bespreekt Hein van Dongen filosofische aspecten van altered states of consciousness aan de hand van verschillende filosofen.
Dr. Hein van Dongen is werkzaam als docent en filosofisch consulent en verbonden aan stichting Filosofie Oost-West. Boekpublicaties o.m. Bergson (Boom, 2014) en Wild beasts of the philosophical desert (Cambridge Scholars, 2014 – met Hans Gerding en Rico Sneller).
Jan Bor Jan Bor bespreekt de filosofie van de waarneming aan de hand van de ervaring van kunst. Waarnemen is filosofisch gesproken in elk geval meer dan een reactie van je hersens op prikkels van buiten. En het gaat ook verder dan voorstellingen verbinden met wat je aan indrukken binnenkrijgt. Waarnemen heeft lagen. Dat laten de grote werken uit de kunst zien. Zij komen voort uit een transformatie van wat je denkt te zien in echt zien en horen en voelen. Uiteindelijk is waarnemen het contact herstellen met de levende natuur waarin alles uniek is en toch verbonden met elkaar.
Jan Bor is filosoof. Hij publiceerde onder meer De verbeelding van het denken, Een (nieuwe) geschiedenis van de filosofie Wat is wijsheid?, Mondriaan filosoof en Modern modern. Bor presenteerde de documentaireseries Tussen meten en weten (2017) en Kan ik de wereld veranderen (2020) voor de Boeddhistische Blik van KRO-NCRV. Binnenkort verschijnt zijn nieuwe boek Waarnemen.
Presentatie: Daan Doesborgh en Floris van der Burg.